„Nie pozwól, aby ktokolwiek zamknął cię w klatce. Choćby to była klatka ze złota.
Masz prawo decydować o sobie, wybierać drogi, odnosić sukcesy.
Masz prawo się mylić, wyciągać wnioski, uczyć się na błędach.
Możesz prosić o wsparcie, dobrą radę, pomocną rękę, ale nikt nie ma prawa rozkazywać ci
ani decydować o twoim życiu.
Życie jest twoją podróżą i twoją wojną”.
Kaja Kowalewska
Nauczyciel doskonały : kształtowanie się nauczycielskiego zawodu, warunki, kryteria i mierniki efektywności pracy nauczyciela / Janusz Bielski. - Kraków : "Impuls", 2017, sygn. 109929
Problematyką osobowości nauczyciela zajmowali się głównie psycholodzy. Pierwsze polskie dociekania w tym zakresie odnoszą się nie do osobowości, lecz do „duszy” nauczyciela. Później pojawiły się prace traktujące o jego „instynkcie” i „typie antropologicznym”. Przedmiotem kolejnych rozważań stał się „talent” nauczyciela i wreszcie zaczęto zajmować się nauczycielską „osobowością”. Pojmowano ją zresztą rozmaicie – jako strukturę, w której dominującą rolę odgrywają czynniki biologiczne bądź psychologiczne, pedagogiczne czy społeczne.
W ostatnich latach odnotowuje się coraz częściej badania nad rzeczywistym nauczycielem. Analizuje się jego czynności zawodowe i poszukuje czynników warunkujących większą efektywność pracy.
Jak pisze autor publikacji Nauczyciel dokonały Janusz Bielski, cech efektywnego nauczyciela poszukuje się również dzisiaj, ale coraz częściej pojawiają się u badaczy przekonania, że cechy te nie są wrodzone i że można je wykształcić w procesie przygotowania zawodowego. Głównym przedmiotem współczesnych badań staje się rzeczywisty nauczyciel, działający w konkretnych warunkach. Odrzuca się założenie, że nauczyciel jest z natury doskonały. Wytworzył się też „realistyczny” stosunek do jego pracy dydaktyczno-wychowawczej, z pewnym odcieniem krytycyzmu. Nauczyciel, który nie najlepiej wykonuje swoje zadania, może spotkać się z brakiem akceptacji nie tylko ze strony swoich zwierzchników. Powstała swego rodzaju społeczna presja na doskonalenie się w zawodzie. Coraz częściej odrzuca się pogląd o istnieniu jakiegoś jednego warunku decydującego o efektach pracy zawodowej nauczyciela, a przyjmuje się założenie, że rezultaty pracy uwarunkowane są całym zespołem różnorodnych czynników.
Szczęśliwi nauczyciele zmieniają świat / Thich Nhat Hnah, Katherine Weare ; z przedmową Jona Kabat-Zinna ; [przekład Anna Czechowska]. - Warszawa : Mamania - Grupa Wydawnicza Relacja, copyright 2018, 111145
Szczęśliwi nauczyciele zmieniają świat to pierwszy oficjalny przewodnik po mindfulness dla nauczycieli i wszystkich osób pracujących
z dziećmi, który pomaga im osiągnąć spokój i harmonię w codziennych działaniach.
W mindfulness chodzi o skupienie uwagi, świadomość, zapytywanie, dostrzeganie, rozróżnianie oraz mądrość, które pojawiają się w wyniku uważnej oraz wypełnionej troską obecności. Jedno z założeń książki mówi o tym, że aby nauczyciel mógł efektywnie przenieść uważność na grunt społeczności klasowej, musi ona najpierw na dobre zagościć w jego życiu.
Ta książka pokaże nauczycielowi dla którego praktyka mindfulness jest nowością, jak rozwinąć własną praktykę medytacji mindfuness oraz jak w kreatywny sposób przenieść ją do klasy, aby służyła uczniom i przekładała się na ich dobre samopoczucie, inteligencję emocjonalną oraz czerpanie radości z nauki.
Autorytet nauczyciela czyli Jak być skutecznym i zmotywowanym wychowawcą / Jarosław Kordziński. - Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2020, sygn. 112578
Potoczna opinia szerzy dwa równoległe mity o nauczycielach. Jeden mówi o tym, że nauczyciele to elita intelektualna, nasz skarb narodowy stanowiący najważniejszy zasób polskiej szkoły. Drugi zaś, przedstawia uczących jako życiowych nieudaczników osoby o zawyżonym poczuciu wartości, choć reprezentujące w gruncie rzeczy banalne kompetencje, którymi posługuje się w zasadzie każdy, kto ukończył jakąkolwiek szkołę.
Książka opisuje źródła i sposoby kształtowania autorytetu nauczyciela oraz przedstawia pozycję nauczyciela w kontekście debaty nad znaczeniem współczesnej edukacji. Omawiane zagadnienia dotyczą m.in.:
- formalnych podstaw autorytetu nauczyciela,
- kompetencji zawodowych niezbędnych w procesie edukacji,
- samooceny i motywacji nauczyciela oraz planowania kariery,
- skutecznej współpracy z innymi nauczycielami oraz rodzicami,
- kodeksu etyki nauczyciela, tworzonego przez szkołę.
Książka pokazuje, że istnieje silna korelacja między osobą i zachowaniem uczącego, a sposobem organizacji szkoły. Czynniki te znajdują odzwierciedlenie w efektywności nauczania. Treści teoretyczne uzupełnione są szeregiem informacji oraz gotowych rozwiązań pozwalających wzmacniać samoocenę nauczyciela oraz przykładami pracy nauczycieli wyróżniających się w swoim środowisku.
Publikacja przeznaczona jest dla nauczycieli i dyrektorów placówek oświatowych, a także studentów kierunków pedagogicznych.