„Nauczyciel – ratownik szkolnej codzienności. Zapobieganie, reagowanie i wspieranie uczniów w sytuacjach kryzysowych” pod takim hasłem 29 stycznia 2025 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Tarnobrzegu odbyła się konferencja poświęcona metodom zapobiegania i reagowania na sytuacje kryzysowe wśród uczniów. Wydarzenie zgromadziło nauczycieli, pedagogów, specjalistów i studentów, którzy wspólnie szukali najlepszych metod wsparcia uczniów znajdujących w trudnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych.
Program konferencji rozpoczął się od powitania uczestników przez Wicedyrektor ds. Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu przy PZPW w Rzeszowie, Panią Małgorzatę Fajt, która podkreśliła, że nie ma systemu edukacyjnego, który nie doceniałby roli nauczyciela, ponieważ to on ma kluczowy wpływ na wychowanie i rozwój uczniów. Aby skutecznie wspierać ich edukację, nauczyciel powinien posiadać wiedzę, umiejętności diagnostyczne oraz tworzyć środowisko sprzyjające samokształceniu i rozwojowi.
Stąd pomysł na organizację konferencji, której celem było wyposażenie nauczycieli w praktyczne narzędzia i wiedzę niezbędną do skutecznego działania w sytuacjach kryzysowych.
Prelegenci i tematy wystąpień:
Dariusz Miziołek – „Nauczyciel pierwszego kontaktu. Interwencja, działanie, obecność, wsparcie”. Podczas wystąpienia poruszone zostały kluczowe zagadnienia związane z rolą nauczyciela w sytuacjach kryzysowych, podkreślające jego odpowiedzialność jako pierwszej osoby, która może zauważyć problemy ucznia i odpowiednio na nie zareagować. Prelegent omówił różne rodzaje kryzysów, ich objawy w zależności od wieku oraz konsekwencje, takie jak depresja czy zachowania autodestrukcyjne. Zwrócił uwagę na znaczenie szybkiej interwencji kryzysowej, obejmującej wysłuchanie, wsparcie i wdrożenie planu działania. Podkreślił także rolę nauczyciela w budowaniu bezpiecznego środowiska szkolnego, promującego otwartą komunikację i profilaktykę zdrowia psychicznego. Kluczowe są empatia, wiedza i gotowość do działania, które mogą realnie wpłynąć na dobrostan uczniów.
Dr Renata Matusiak – „Rozmowy z uczniami w sytuacji kryzysu emocjonalnego – psychologia i komunikacja w pracy nauczyciela”. W wystąpieniu prelegentka skupiła się na roli nauczyciela w rozmowach z uczniami w kryzysie emocjonalnym, zwłaszcza w kontekście zagrożenia samobójstwem. Podkreślała alarmujące statystyki prób samobójczych wśród młodzieży i wskazywała na nauczycieli jako osoby mogące dostrzec niepokojące sygnały. Omówiła kluczowe objawy kryzysu, takie jak przygnębienie, izolacja czy agresja, oraz zasady rozmowy – otwartość, unikanie moralizowania i konieczność informowania odpowiednich służb w sytuacjach zagrożenia. Podkreślając, że choć nauczyciel nie jest terapeutą, jego szybka reakcja może uratować życie ucznia. Zachęcała również do traktowania rozmów wspierających jako naturalnej części pracy wychowawczej.
Roman Zych – „Sytuacje kryzysowe w szkole”. Prelegent zapoznał uczestników konferencji ze strategiami postępowania w sytuacjach kryzysowych, koncentrując się na różnych metodach reagowania na kryzys i jego skutkach. Przedstawił zarówno zalety, jak i wady poszczególnych podejść, wskazując, jakie mogą być ich konsekwencje w zarządzaniu opinią publiczną oraz wizerunkiem organizacji.
Renata Konefał – „Chcesz mieć rację czy relację? Sztuka budowania empatycznej relacji”. Prelegentka w swoim wystąpieniu podkreśliła znaczenie empatii i budowania autentycznych więzi w edukacji oraz codziennym życiu. Przywołała inspirujące przykłady, jak afrykańskie pozdrowienie Sawubona („Widzę Cię”) i badania nad relacjami, które wpływają na zdrowie i dobrostan. Zwróciła uwagę na konieczność zmiany podejścia do edukacji, rozwijania kreatywności i inteligencji emocjonalnej u młodego pokolenia. Omówiła także sposoby rozwiązywania konfliktów, podkreślając, że autorytet opiera się na szacunku, a skuteczna komunikacja wymaga empatii i aktywnego słuchania. Przesłaniem wystąpienia była refleksja nad wartością relacji i świadomego towarzyszenia innym w ich rozwoju.
Po przerwie swoje wystąpienia zaprezentowali także studenci Kół Naukowych Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Tarnobrzegu pod opieką dr Ewy Biernat i mgr Irminy Wójcik.
Prelegenci i tematy wystąpień:
Mateusz Haliniarz „Mass media - profilaktyka i wsparcie dla ofiar przemocy - rola nauczyciela”. Wystąpienie dotyczyło projektu NeuroLab, którego celem jest kompleksowe wsparcie dla nauczycieli. Prelegent omówił realizację aplikacji mobilnej stanowiącej część tego projektu, którego kluczowym aspektem jest stworzenie narzędzia zawierającego słownik pojęć, generator przypadków oraz całodobowe wsparcie AI. Prelegent zwrócił szczególną uwagę na funkcję aktywnego narzędzia do walki z cyberprzemocą, podkreślając rolę nowoczesnych technologii w edukacji i ochronie uczniów. Projekt ma na celu zwiększenie dostępności wsparcia dla nauczycieli oraz poprawę bezpieczeństwa w środowisku szkolnym, zwłaszcza w kontekście zagrożeń związanych z cyberprzemocą.
Edyta Tomczyk „Nowe zagrożenia wśród uczniów. Wsparcie i profilaktyka". W wystąpieniu poruszone zostały kwestie rosnącej popularności substancji uzależniających, takich jak snusy, e-papierosy czy nawet gałka muszkatołowa, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych i psychicznych. Prelegentka omówiła zjawisko „repetowania”, polegające na zastraszaniu młodszych uczniów i kradzieży ich używek, co prowadzi do utrwalania patologicznych mechanizmów hierarchii wśród młodzieży. Zapoznała również z niepokojącym trendem jest tzw. „Jehowwing”, czyli wykorzystywanie nielegalnie zdobytych baz danych do zamawiania wizyt przedstawicieli Świadków Jehowy pod adresy rówieśników w ramach internetowego „żartu”, który niesie za sobą poważne konsekwencje prawne.
Agnieszka Sołowiej „Skuteczne wsparcie ucznia zagrożonego zachowaniami autodestrukcyjnymi”. W wystąpieniu prelegentka zwróciła uwagę na konieczność profilaktyki i odpowiedniego wsparcia ze strony nauczycieli. Podkreśliła rolę nauczycieli jako osób pierwszego kontaktu, które mogą nie tylko zauważyć symptomy problemów, ale także podjąć działania zapobiegawcze.
Magdalena Trzeciak „Egzaminy bez paniki – nauczyciel jako mistrz spokoju w trudnych chwilach”. W tym wystąpieniu prelegentka zaprezentowała temat odporności psychicznej, czyli zdolności radzenia sobie z trudnościami i stresem. Wskazała zarówno czynniki ryzyka, jak i strategie wzmacniania odporności u dzieci poprzez pozytywne relacje z dorosłymi, edukację oraz rozwój umiejętności radzenia sobie z emocjami. Przekazem prezentacji była także świadomość wpływu stresu nauczyciela na stres ucznia – napięcie emocjonalne może się przenosić, co negatywnie wpływa na atmosferę w klasie. Omówione zostały różne podejścia do motywowania uczniów, od metod opartych na strachu i karach, które zwiększają stres i obniżają samoocenę, po techniki oparte na wsparciu, budowaniu relacji i realistycznym ustalaniu celów, które sprzyjają długofalowej motywacji i lepszemu rozwojowi.
Karolina Litwa i Bartosz Olko „Od lęku do sukcesu. Jak wspierać uczniów z trudnościami”. Wystąpienie prelegentów zwróciło uwagę na znaczenie działań profilaktycznych oraz na rolę nauczyciela jako osoby, która nie tylko przekazuje wiedzę, ale także kształtuje odporność psychiczną uczniów i wspiera ich w trudnych momentach. Tworzenie środowiska pełnego zrozumienia, empatii i bezpieczeństwa może pomóc młodzieży w skuteczniejszym radzeniu sobie z wyzwaniami współczesnego świata.
Na zakończenie Pani Marzena Tęcza-Kupiec z Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu zaprezentowała wybór literatury dotyczącej kompetencji nauczycieli w procesie pedagogicznym.
Wydarzeniu towarzyszyła wystawa książek wybranych z księgozbioru biblioteki dotyczących tematyki konferencji. Przygotowane zostało także zestawienie bibliograficzne opracowane przez Panią Ewę Fajt.
Przy zapisie na wydarzenie, uczestnicy otrzymali możliwość przesłania swoich propozycji w ramach inicjatywy „Kuracja Wsparcia”. Kilka z przesłanych wypowiedzi zostało zaprezentowanych podczas konferencji przez prowadzącą wydarzenie Panią Ewę Wicherską. Wszystkie zgłoszone pomysły zostaną opracowane i upowszechnione.
Serdecznie dziękujemy wszystkim prelegentom i uczestnikom za wspólnie spędzony czas i inspirujące rozmowy! Mamy nadzieję, że zdobyta wiedza pomoże Państwu jeszcze skuteczniej wspierać uczniów w codziennych wyzwaniach edukacyjnych.
